Uprzywilejowanie udziału jest instytucją, która pozwala mniejszościowemu wspólnikowi (lub wspólnikowi o równej liczbie udziałów) zyskać dominującą pozycję w spółce z o. o. W jaki sposób można uprzywilejować udział?
Kodeks spółek handlowych wymienia cztery przykładowe sposoby:
1. Uprzywilejowanie co do głosu.
Co do zasady jeden udział oznacza jeden głos podczas głosowania na zgromadzeniu wspólników. Umowa spółki może jednak stanowić, że na określone udziały (np. należące do Jana Kowalskiego) przypadają nie więcej niż 3 głosy.
Załóżmy, że w spółce „ABC sp. z o. o.” jest dwóch wspólników. Janowi przysługuje 200 udziałów, Karolowi – 500. W tej sytuacji Karol zawsze przegłosuje Jana, nawet gdy dla podjęcia uchwały jest wymagana kwalifikowana większość 2/3 głosów. Gdyby jednak uprzywilejować wszystkie udziały Jana w ten sposób, że na każdy jego udział przypadają 3 głosy, szala przechyla się na stronę Jana, i to on może przegłosować Karola (jednak tylko w głosowaniach nad uchwałami, dla podjęcia których wystarczy bezwzględna liczba głosów).
2. Uprzywilejowanie co do dywidendy.
Uprzywilejowanie co do dywidendy może być dwojakie. Po pierwsze, umowa spółki może stanowić, że właściciel uprzywilejowanego udziału ma prawo do dywidendy, której wartość wynosi 150%dywidendy przysługującej właścicielom udziałów nieuprzywilejowanych. Po drugie, umowa spółki może stanowić, że dywidendę wypłaca się w pierwszej kolejności właścicielom udziałów uprzywilejowanych, a dopiero w następnej kolejności – właścicielom udziałów zwykłych.
3. Uprzywilejowanie co do sposobu uczestniczenia w podziale likwidacyjnym.
W przypadku likwidacji działalności spółki majątek spółki jest dzielony pomiędzy poszczególnych wspólników. Umowa spółki może uprzywilejowywać niektóre udziały w ten na przykład sposób, że w przypadku likwidacji ich właściciele będą mieli prawo do takich a takich maszyn.
Katalog sposobów uprzywilejowania udziałów otwarty. Możliwości jest wiele, np.:
4. Prawo do zwoływania zgromadzenia wspólników.
Co do zasady, prawo to przysługuje zarządowi, a w określonych przypadkach – radzie nadzorczej lub komisji rewizyjnej (w tych spółkach, w których takie organy występują). Wspólnik lub wspólnicy reprezentujący 10% kapitału zakładowego mają prawo tylko żądać od zarządu zwołania zgromadzenia (a zatem nie mają prawa do jego zwoływania). W razie odmowy lub milczenia zarządu wspólnicy mogą wystąpić do sądu rejestrowego o upoważnienie do zwołania, jednakże rodzi to dodatkowe koszty, wydłuża procedurę, a rozstrzygnięcie sądu w tym zakresie nie jest pewne.
W umowie spółki można przyznać uprawnienie do zwołania zgromadzenia wspólników (a nie żądania zwołania) poszczególnym wspólnikom lub poszczególnym właścicielom udziałów.
5. Prawo do powoływania i odwoływania członków zarządu.
Członków zarządu powołuje i odwołuje zgromadzenie wspólników bezwzględną większością głosów. Jednakże umowa spółki może przyznać to prawo niektórym wspólnikom lub właścicielom niektórych udziałów, np. wspólnikowi, który posiada tylko 10% udziałów.
6. Pierwszeństwo nabycia udziałów w przypadku zamiaru ich zbycia przez pozostałych wspólników.
Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, każdy wspólnik może zbyć swoje udziały. Umowa spółki może uprzywilejować niektóre udziały w ten sposób, że w przypadku zamiaru zbycia zwykłych udziałów przez innego wspólnika, właściciel udziału uprzywilejowanego ma pierwszeństwo nabycia.
Powyższe uprawnienia są ściśle związane z udziałem. Oznacza to, że w przypadku sprzedaży kupujący nabywa również prawa z udziałem związane. Możliwe jest również przyznanie uprawnień wspólnikom osobiście (wówczas zbycie udziału spowoduje wygaśnięcie uprawnienia).
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }