Ustanowienie prokury w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.) jest kluczowym krokiem w zapewnieniu sprawnej reprezentacji spółki przez osoby trzecie. Prokura to specjalny rodzaj pełnomocnictwa, który umożliwia prokurentowi działanie w imieniu spółki w szerokim zakresie spraw prawnych i gospodarczych.
W artykule omówię proces powoływania prokurenta, wymagania formalne oraz obowiązki związane ze wpisem prokury do Krajowego Rejestru Sądowego.
Czym jest prokura? Kim może być prokurent?
Prokura to szczególny rodzaj pełnomocnictwa. Podlega obowiązkowemu wpisowi do KRS.
Zgodnie z art. 109 [1] Kodeksu cywilnego prokura obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Jaki może być rodzaj prokury?
Kodeks cywilny przewiduje w zasadzie tylko trzy rodzaje prokury:
- prokurę samoistną — gdy do składania oświadczeń woli w imieniu spółki wystarczy samodzielne działanie tylko jednego prokurenta,
- prokurę łączną — do działania w imieniu spółki konieczne jest współdziałanie wszystkich prokurentów lub prokurenta łącznie z członkiem zarządu,
- prokurę oddziałową — prokura ograniczona tylko do spraw wpisanych do rejestru przedsiębiorstwa.
Kto i jakie dokumenty powinien podpisać, by powołać prokurenta?
Prokurenta powołuje zarząd.
Zatem, aby powołać prokurenta, zarząd musi najpierw podjąć uchwałę o powołaniu prokurenta. Następnie zarząd składa prokurentowi oświadczenie o udzieleniu prokury, a prokurent składa oświadczenie, że funkcję przyjmuje.
Na koniec prokura wraz z oświadczeniem prokurenta jest składana do sądu rejestrowego wraz z wnioskiem o wpis do KRS.
Jaka jest kolejność działań przy powoływaniu prokurenta?
Kolejność działań przy powołaniu prokurenta będzie zatem następująca:
- uchwała zarządu o udzieleniu prokury – podpisana przez wszystkich członków zarządu,
- oświadczenie zarządu o udzieleniu prokury skierowane do prokurenta – podpisane przez zarząd zgodnie z zasadami reprezentacji obowiązującymi w spółce; oświadczenie powinno mieć formę pisemną,
- oświadczenie prokurenta o wyrażeniu zgody,
- zgłoszenie oświadczenia zarządu oraz oświadczenia prokurenta do sądu.
Kto nie może być prokurentem?
Prokurentem nie może być osoba, która nie posiada pełnej zdolności do czynności prawnych.
Nadto prokurentem nie może być osoba skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo określone w art. 587-5872, art. 590 i art. 591 ustawy oraz art. 228-231 i rozdziałach XXXIII-XXXVII ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1138, z późn. zm.).
Jak powołać prokurenta w spółce z o.o. – zgłoszenie prokurenta do KRS
Powołanie prokurenta musisz zgłosić do KRS. Ustawowy termin to 7 dni od złożenia oświadczenia przez zarząd, jednak przekroczenie tego terminu nie spowoduje oddalenia wniosku.
Opłata sądowa to 350 zł.
Powołanie prokurenta w spółce z o.o. przez S24
Masz możliwość powołania prokurenta w sp. z o.o. przez portal S24 – pod warunkiem jednak, że w tym trybie została wcześniej zarejestrowana spółka.
Jedyną zaletą powołania prokurenta w tym trybie w stosunku do formy tradycyjnej jest to, że opłata sądowa od wniosku jest niższa o ok. 100 zł.
Wynagrodzenie prokurenta jako sposób na ograniczenie skutków podwójnego opodatkowania
Udzielenie prokury wspólnikowi można wykorzystać do ograniczenia skutków podwójnego opodatkowania w spółce z o.o.
Prokurent może bowiem otrzymywać od spółki wynagrodzenie na podstawie uchwały zarządu.
Takie wynagrodzenie podlega następującym obciążeniom:
- PIT na skali podatkowej z kwotą wolną 30 tys. zł,
- składka zdrowotna 9%,
- brak ZUS.
Jak powołać prokurenta w spółce z o.o. — podsumowanie
Ustanowienie prokury w spółce z o.o. jest procedurą wymagającą staranności i przestrzegania określonych przepisów prawnych.
Prokura musisz ustanowić w formie pisemnej, a następnie zgłosić do Krajowego Rejestru Sądowego.
Ponadto powołanie prokurenta powinieneś odnotować w wewnętrznych dokumentach spółki (uchwała całego zarządu).
Dzięki prokurze spółka może zapewnić sobie elastyczność i sprawność w zarządzaniu, co jest szczególnie istotne w dynamicznym otoczeniu biznesowym.
FAQ — jak powołać prokurenta w spółce z o.o. Najczęściej zadawane pytania
Czego nie może robić prokurent?
Prokurent nie może sprzedać przedsiębiorstwa ani oddać go w najem lub dzierżawę. Nie może też zbywać ani obciążać nieruchomości.
Do tych wszystkich czynności wymagane jest szczególne pełnomocnictwo.
Czy prokurent odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki z o.o.?
Nie, prokurent nie odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, jednakże odpowiada wobec spółki za nienależyte wykonywanie obowiązków.
Czy prokurent ponosi odpowiedzialność z art. 299 KSH?
Nie.
Czy prokurent musi być wpisany do KRS?
Po to się powołuje prokurenta, żeby go wpisać do KRS. Poza tym spółka ma obowiązek dokonania takiego zgłoszenia.
Jak odwołać prokurenta?
Prokurenta odwołuje zarząd przez złożenia mu oświadczenia. Następnie oświadczenie trzeba zgłosić do KRS.
Czy prokurent jest obowiązkowy w spółce z o.o.?
Nie, spółka z o.o. nie ma obowiązku powołania prokurenta.
Czy prokurent może przenieść swoje uprawnienia na inną osobę?
Wprawdzie prokurent może udzielić pełnomocnictwa, jednakże nie może ustanawiać dalszych prokurentów.
Podstawa prawna
- art. 208 § 6 i 7 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2024 r., poz. 96),
- art. 109[1] – 109[8] ustawy z dnia 23 kwietnia 1964. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r., poz. 653).
Marcin Bartyński
radca prawny
Zdjęcia: Andrea Piacquadio, cottonbro studio
***
Jak kupić/sprzedać stację paliw? Poradnik prawny w 5 krokach
Zakup stacji paliw to skomplikowany proces. Jeśli zastanawiasz się, jak zrealizować ten cel, mój poradnik jest dla Ciebie. W pięciu prostych krokach przeprowadzę Cię przez wszystkie etapy transakcji, w tym przez kwestie formalno-prawne. Dzięki temu unikniesz najczęstszych błędów [Czytaj dalej…]
{ 6 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }
A jaki problem miałyby mieć sądy cywilne i gospodarcze? Nawet, gdyby podzielić pogląd SN, umowa tak podpisana, jest ważna.
Wręcz przeciwnie – taka czynność prawna może być uznana za nieważną.
Na jakiej podstawie?
Nie no, Panie Marcinie…. Mecenasie Marcinie, nie idźcie tą drogą 🙂
http://rejestracjaspolkizoo.pl/2015/02/16/zamieszanie-z-prokura-laczna-niewlasciwa/
Tutaj szeroko na ten temat, wraz z dyskusją uczonych w prawie. Nie ma mowy raczej o nieważności.
Sąd Najwyższy sam w uzasadnieniu tego orzeczenia wskazuje, że przyjęta wykładania nie ma zastosowania do oceny skutków czynności prawnych dokonanych przez ustanowionych niezgodnie z nią prokurentów. Nie jest to więc takie oczywiste. Jednak na pewno zdania będą jak to w prawie podzielone…
Szanowni Panowie Adwersarze,
po pierwsze – odnosząc się do słów p. Kamila – to prawda, że w uchwale jest mowa o tym, że nie ma ona zastosowania do oceny skutków prawnych czynności dokonanych przez prokurentów łącznych niewłaściwych. Jednakże jest niemal pewne, że owa uchwała nie dotarła do wszystkich spółek, które udzieliły taki rodzaj prokury i które dokonały czynności prawnych już po jej (uchwały) opublikowaniu. No i mogą być problemy, jeżeli sprawy tych spółek trafią w końcu przed sądy gospodarcze.
Po drugie – już z tej krótkiej wymiany zdań wynika, że sądy gospodarcze mogą orzekać różnie w sprawach tych spółek. P. Michał zdecydowanie stoi na stanowisku, że umowa zawarta przez spółkę w ramach prokury łącznej niewłaściwej nie jest nieważna, natomiast p. Błażej, że „raczej” nie jest nieważna.
Myślę, że wszyscy zgodzimy się co do jednego – czynności prawne dokonane przez prokurenta działającego łącznie z członkiem zarządu są wadliwe. Pojawia się tylko pytania o rodzaj sankcji – nieważność? Bezskuteczność zawieszona?
Przy jednostronnych czynnościach będziemy mieli do czynienia z sankcją nieważności, a przy umowach raczej z bezskutecznością zawieszoną (ale chyba da się też przynajmniej próbować bronić koncepcji o nieważności takiej umowy).
PS. Panie Błażeju, ja w podanym przez Pana linku nie widzę dyskusji na temat wadliwości czynności prawnej dokonanej przez prokurenta niewłaściwego 🙂